In onze snelle maatschappij kun je het contact met jezelf verliezen. Onbewust dan wel bewust doe je toch aan een hoop dingen mee die jou uit je evenwicht kunnen halen. Je moet van alles en dat is ook zogenaamd allemaal belangrijk terwijl je eigenlijk het belangrijkste vergeet, jezelf. Onze maatschappij schreeuwt om mindfulness, want mindfulness geeft je gereedschappen om je ook in moeilijke tijden overeind te houden. Met mindfulness verdiep je niet alleen het contact met jezelf, maar zeker ook met anderen. En juist van sterke en goed banden met iedereen om je heen is ook bekend dat deze in hoge mate samenhangen met gezondheid en welbevinden. Daarom is één van de pijlers in de mindfulness ‘eindeloos beginnen’, want kijk eens naar de mensen om je heen met een nieuwe frisse blik en laat je oordelen achterwege.
Gedachten en gedrag hebben invloed op je geluk
In deze serie artikelen neem ik je aan de hand van de zeven pijlers mee door de wereld van de mindfulness. Deze pijlers zijn gedragspatronen en gedachtegangen die ons vaak gevangen zetten zodat we minder van het leven genieten. Deze week sta ik stil bij de pijler ‘eindeloos beginnen’. Er zijn zeven pijlers die jouw instelling veranderen. Dit zijn: niet-oordelen, geduld, eindeloos beginnen, vertrouwen, niet-streven, aanvaarding en loslaten.
Burn-out door te veel sport
de kerk zegt:
het lichaam is een zonde
wetenschap zegt:
het lichaam is een machine
reclame zegt:
het lichaam is ‘business’
het lichaam zegt:
ik ben een ‘fiësta’ (feest)
Galeano
In de periode voor mijn burn-out sportte ik heel hard en vaak. Ik dacht alle stress die ik ervoer op te kunnen vangen door veel en intensief te sporten. Daarbij ging ik eigenlijk elke keer over mijn grenzen heen, want als je de 10 kilometer in 50 minuten wilt lopen dan moet je elke keer over je grenzen heen anders lukt het je niet. Bovendien dacht ik dat ik mijn concentratie weer kon terugkrijgen door de adrenaline door mijn lichaam te laten gaan. Kortom, ik leerde mezelf eigenlijk aan om vooral niet naar mijn eigen lichaam te luisteren, omdat ik door moest en ik mijn doelen moest bereiken. Dit resulteerde in het feit dat mijn ademhaling heel hoog ging zitten. Bovendien ging ik hyperventileren. Later vernam ik van een sportarts dat je ook een burn-out kunt krijgen door te veel te sporten.
De invloed van slaap, voeding en ontspannen op gezondheid
De invloed van slaap, voeding en ontspanning op gezondheid
Na een intensieve training heeft je lichaam tijd nodig om te herstellen. Voeding, slaap en psychologische ontspanning hebben een grote invloed op de kwaliteit en duur van het herstel. Ik zorgde wel dat ik niet te veel suiker at en dat ik elke dag volkoren producten en genoeg groente en fruit tot me nam, maar daarentegen dronk ik zoveel koffie dat ik tegenwoordig geen koffie meer kan drinken zonder direct hoofdpijn te krijgen. Bovendien sliep ik door het nuttigen van een teveel aan koffie niet genoeg. Wat de psychologische ontspanning betreft, ik had de neiging om me terug te trekken uit sociale situaties met familie en vrienden terwijl ik nu weet dat juist dit erg belangrijk is voor je gezondheid. Natuurlijk speelden er nog andere mentale factoren mee die hebben bijgedragen aan mijn burn-out, maar de beschreven factoren speelden voor een groot deel mee.
Leren luisteren naar je eigen lichaam
In de periode voor mijn burn-out pleegde ik roofbouw op mezelf. Ik gaf mijn lichaam niet lang genoeg de tijd om te herstellen. En dat resulteerde in het feit dat ik een hersteltekort aan het creëren was. Ik had niet genoeg kracht meer in mijn benen en had soms zelfs moeite om uit mijn auto te stappen. Ook fietste ik niet meer zo snel als ik altijd had gedaan, ik kreeg tintelingen in mijn armen, benen en hoofd en begon te hyperventileren. Ik wist niet wat me overkwam en raakte in paniek en kon door deze paniekaanvallen helemaal niet meer slapen.
Momenteel loop ik nog steeds hard, omdat ik ervan geniet om buiten te zijn, om de wind die door mijn haren blaast te voelen, de verschillende geuren van de natuur op te snuiven en om het dunne laagje zweet op mijn voorhoofd te voelen. Elke keer opnieuw ervaar ik de verschillende sensaties in mijn lichaam. Kortom, ik heb geleerd om mijn lichaam te voelen én ik heb geleerd om echt te luisteren naar de boodschappen die mijn lichaam mij geeft.
Mindfulness leert je om naar je lichaam en jezelf te luisteren
Ik train nu twee keer in de week op een laag tempo. En als ik me een keer niet heel fit voel dan ga ik dus niet hardlopen of intensief fietsen. Daar waar ik voorheen alle verhalen en reclame geloofde dat drie keer in de week heel goed zou zijn voor mijn gezondheid, weet ik nu dat het heel belangrijks is om naar je lichaam te luisteren en je grenzen te respecteren. Je gezondheid staat of valt met het leren luisteren naar je eigen lichaam en het enige wat je moet doen is er elke dag aandacht aan geven door middel van bijvoorbeeld een meditatie. Lichamelijke symptomen zijn namelijk boodschappen die ons lichaam geeft om ons te laten weten hoe het ermee gaat en wat het nodig heeft. Mindfulness heeft mij enorm geholpen om weer naar mijn lichaam en mezelf te luisteren.
Herwaardering van het leven
Veel mensen die naar de MBSR-training komen, hebben vaak al de gehele medische molen doorlopen en hebben nog steeds geen verbetering gezien in hun lichamelijke en of mentale aandoening. Vaak zijn mensen ook sceptisch over de training en dat mag ook, want je moet nooit zomaar in iets geloven voordat je het zelf hebt ervaren.
De meeste mensen maken na een mindfulness training grote vorderingen. Ze gaan zich anders verhouden ten opzichte van hun relatie tot lichaam en geest. Aan het eind van een mindfulness training hebben mensen zelfs meer zelfvertrouwen, zijn ze optimistischer en komen ze meer voor zichzelf op. Kortom hun relatie met zichzelf wordt beter en ze kunnen beter omgaan met lichamelijke en emotionele pijn en allerlei andere krachten in hun leven. Vaak zijn ze ook minder depressief, boos en of angstig.
Anders leren omgaan met lichamelijke klachten
In het boek van Jon Kabat-Zinn https://www.mindfulnesscds.com/ staan veel voorbeelden over mensen die een mindfulness training hebben gevolgd. Het verhaal over de man die veertig jaar zijn hart en ziel in zijn bedrijf had gestopt en noodgedwongen moest stoppen, omdat hij een hartaanval had gekregen is illustratief voor de genoemde resultaten van mindfulness. Deze man was een workaholic geweest en hij hield ook van zijn werk en nu kon hij ineens niet meer werken, omdat zijn lichaam hem dat verhinderde. Hij was hier zo droevig over dat hij er depressief van was geworden. Hij wilde niet langer meer leven en eigenlijk wilde hij ook de training niet meer volgen, want zijn leven was voorbij en zijn leven was nutteloos.
Aan het einde van de training vertelde hij dat zijn hele leven aan zijn werk was opgegaan zonder dat hij had beseft wat hij allemaal had gemist en dat hij er nog bijna aan onderdoor was gegaan ook. Bovendien zei hij ook dat hij zijn kinderen nog nooit had gezegd dat hij van hen hield en dat het nu hier de tijd voor was. Hij overwoog zelfs zijn zaak te verkopen.
Deze man had het leven geherwaardeerd herwaarderen en hij was blij dat hij nog leefde. Hij had nog steeds dezelfde hartkwaal, maar ging hier nu anders mee om. Hij was niet meer depressief en had weer contact gemaakt met zichzelf. Ook had hij beseft dat andere dingen in zijn leven belangrijker waren dan zijn zaak. Hij besefte dat zijn familie belangrijker was en zoals ik eerder schreef zijn goede relaties heel belangrijk voor de gezondheid. Deze man maakte zichzelf door de mindfulness training dus gezonder en iedere cursist doet dat op zijn eigen manier.
Wonen in het moment
Een andere oudere vrouw die ook had deelgenomen aan een mindfulness training zei: ‘Ik heb mijn momenten gehad en als ik het nog eens over kon doen, zou ik er meer hebben. Ik zou in feite proberen niets anders te hebben. Alleen maar momenten, het ene na het andere, in plaats van zo veel jaar op elke dag vooruit te lopen.’ Veel mensen leven continu in de toekomst dan wel in het verleden en het is ontzettend zonde om dit mooie leven zomaar aan je voorbij te laten gaan zonder ervan te proeven, zonder het te voelen en zonder het te zien en het te waarderen. Dus beleef elk moment keer op keer weer alsof je het nog nooit hebt beleefd. Je merkt dat deze manier van leven je humeur enorm opvijzelt. Ook aanvaard je de slechte of afschuwelijke ervaringen helemaal, omdat je erin ‘woont’.
De derde pijler in mindfulness, eindeloos beginnen
We zijn geneigd heel veel dingen voor lief te nemen. Het gewone is vanzelfsprekend terwijl juist in de ‘gewone’ momenten zoveel rijkdom besloten ligt als je jezelf hier maar voor openstelt. Vaak blokkeer je jezelf voor de rijkdom van het leven, omdat je zoveel gedachten en opvattingen hebt. Je denkt het al te weten en daardoor verhinder je jezelf om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn.
Beleef daarom elk moment weer alsof je deze voor het eerst meemaakt. Je begint dus elke keer weer met het opnieuw zien, horen, voelen en proeven van alles wat er in dit leven is.
Welke mindfulle oefening je ook doet (meditatie, de bodyscan of het bewegen met aandacht) je zou dit elke keer weer als een beginneling moeten doen. Met deze beginnersgeest sta je open voor nieuwe mogelijkheden. Elk moment is anders en uniek en als je deze momenten met een beginnersgeest ervaart dan vergeet je niet meer dat elk ogenblik uniek is en dat elke seconde unieke mogelijkheden bevat.
In het begin van dit artikel schreef ik over de waarde van goede relaties voor je gezondheid. Kijk in het vervolg eens naar je partner, collega, buren of vriend alsof je hem of haar voor het eerst ziet. Kijk eens naar hem of haar zoals hij/zij werkelijk is en kijk zonder dit in te vullen met allerlei gedachten, oordelen en of vroegere ervaringen die je met deze persoon hebt gehad.
En als je dan op straat loopt, kijk dan eens met een frisse blik naar de tegels of het asfalt en de omgeving zoals deze werkelijk is, zonder daar verder invulling aan te geven met allerlei gedachten. Je kunt dit ook toepassen op problemen en op alles wat er zich op dit moment aan jou voordoet. Leer echt te zien met een heldere en opgeruimde geest, zonder dat je wordt geblokkeerd door de waas aan gedachten, meningen en emoties. Kortom, geef elk moment ruimte aan je innerlijke kind!
Instructie voor de tien minuten meditatie
- Ga zitten in een stille kamer op kussens of op een stoel en maak gebruik van een klokje of een telefoon waar je de tijd op kunt aflezen
- Zit zo recht mogelijk
- Adem een paar keer heel diep in door de neus en adem uit door de mond
- Sluit dan de ogen of houd de ogen half open en kijk dan naar beneden
- Breng eerst de aandacht naar de ademhaling. Voel de adem door de neus, door de keel en in de longen. Elke keer als je afdwaalt breng je de aandacht weer terug naar de ademhaling
- Het maakt niet uit hoe vaak je afdwaalt, breng gewoon elke keer de aandacht weer terug naar de ademhaling
- Houd dit vijf minuten vol en probeer dan een gevoel van enorme vreugde op te wekken
- Kijk en ervaar hoe dit voelt in alle delen van je lichaam
- Wees je bewust van alle sensaties in alle lichaamsdelen
- Scan je lichaam vanaf de voeten, de benen, de romp, de armen en het hoofd
- Kom dan weer terug naar de aandacht voor de ademhaling en stop de meditatie na 10 minuten